روابط سیاسی و تجاری ایران و ترکیه بد نیست ! در واقع در میان دیپلماسی اقتصادی ضعیف ایران در دنیا، دست‌کم شرایط با ترکیه خوب است. به همین دلیل معمولاً هیئت تجاری و سیاسی زیادی بین ایران و ترکیه رفت و آمد دارند! به همین دلیل زیاد می‌شنویم که «ایران شریک تجاری مهمی برای ترکیه است» حالا می‌خواهیم ببینیم این شریک تجاری مهم، چقدر مراودات تجاری با ترکیه دارد و تراز تجاری ایران و ترکیه به نفع کیست ؟

تراز تجاری ایران و ترکیه

صادرات و واردات ترکیه در تجارت با ایران چیست و ارزش این مراودات تجاری چقدر است ؟ آن‌طور که آمار وزارت امور خارجه ترکیه نشان می‌دهد و در جدول زیر مشاهده می‌کنید، تراز تجاری ایران از سال ۲۰۱۷ به بعد مثبت بوده است، یعنی صادرات ایران به ترکیه از واردات ایران از ترکیه بیشتر بوده است. حالا خوب است که نگاهی به اقلام صادراتی ایران به ترکیه هم داشته باشیم.

ایران چه کالاهایی به ترکیه صادر می‌کند ؟

قبلاً در یادداشتی با موضوع «بازاریابی محصولات ایرانی در ترکیه» به مهمترین اقلام صادراتی ایران به ترکیه اشاره کرده بودیم، حالا این‌جا اطلاعاتی را از بانک جهانی درباره مهمترین اقلام صادراتی ایران به ترکیه در اختیار شما خواهیم گذاشت.

همان طور که در جدول زیر مشاهده می‌کنید، عمده صادرات ایران به ترکیه اقلام خام صنعتی بوده است. انواع پلاستیک، مس، روی، میوه و سبزیجات، کود شیمیایی، مواد خام نفتی و گاز از مهمترین افلامی اeست که بیشترین ارزش صادرات ایران به ترکیه را به خود اختصاص داده است. به عبارتی «خام فروشی» عمده تجارت ایران و ترکیه را به خود اختصاص داده است.

در جدول فوق، کشور اصلی ترکیه در نظر گرفته شده است و ایران به عنوان شریک تعریف شده است. به عبارتی، وقتی در جدول Import را می‌بینیم به این معناست که واردات ترکیه از ایران که همان صادرات ایران به ترکیه می‌شود را بیان می‌کند.

نکته‌ای که در جدول فوق می‌تواند بسیار جالب توجه باشد، سهم واردات کالاهای واسطه‌ای (صنعتی) از کل واردات ترکیه از ایران است. ۳۶٫۹۸ درصد از کل واردات  ترکیه از ایران را این گروه‌های کالایی تشکیل داده است. این در حالی است که در مورد کالاهای مصرفی سهم کمتر از ۲ درصد است و در مورد تمامی گروه کالاهایی دیگر این سهم کمتر از ۱ درصد است.

در شکل‌های زیر، کاملاً واضح است که ایران عمدتاً مواد خام و خصوصاً فلزات غیرآهنی را به ترکیه صادر کرده است و عمدتاً ماشین‌آلات صنعتی مربوط به حفاری را از ترکیه وارد کرده است (بر اساس آمار سال ۲۰۲۰ میلادی)

ایران چندمین شریک تجاری ترکیه است ؟

ایران به لحاظ ارزش تجارت در میان ۱۰ شریک تجاری ترکیه دیده نمی‌شود. این درحالی است که در بین مراودات تجاری ایران، ترکیه در کنار کره جنوبی، امارات متحده عربی و چین یکی از شرکای تجاری مهم است. به عبارتی وابستگی ایران به ترکیه بیش از وابستگی ترکیه به ایران است و در این حالی است که حجم صادرات ایران به ترکیه بیش از وارداتش از ترکیه است.

صاحبان کسب و کار چه استفاده‌ای از این آمار می‌توانند کنند ؟

عوامل مختلف، ترکیه را به بازار مناسبی برای محصولات ایرانی خصوصاً کالاهای صنعتی تبدیل کرده است. کارگر و انرژی ارزان‌تر در ایران در کنار دسترسی به برخی مواد اولیه پتروشیمی با قیمتی بهتر در داخل ایران و همچنین شرایط فرهنگی ترکیه و مراودات تجاری به نسبت ساده‌تر با ترکیه در مقایسه با عمده کشورهای دنیا برای فعالان اقتصادی ایران، باعث شده است که ترکیه را بازار خوبی بتوان برای محصولات ایرانی تصور کرد.

اگرچه بسیاری از صاحبان کسب و کار بیشتر به فکر دور زدن تحریم‌ها و وارد کردن کالا از طریق ترکیه به ایران هستند، اما بدون تردید با ضعیف شدن ریال در مقابل سایر ارزهای دنیا، صادرات کسب و کاری به مراتب سودآورتر برای فعالان اقتصادی می‌تواند باشد.

به ترکیه به عنوان یک بازار خوب برای محصولاتتان فکر کنید.

برخی اعداد مهم و عمومی از اقتصاد ترکیه

جدول زیر اعداد مهمی از اقتصاد ترکیه را نشان می‌دهد.

همان‌طور که در جدول بالا قابل ملاحظه است، ایران در بین ۳ شریک اقتصادی مهم ترکیه نیست، و آلمان و انگلستان و آمریکا علی‌رغم فاصله جغرافیایی توانسته‌اند مهمترین شرکای ترکیه باشند.