تحلیل وضعیت صادرات ایران به افغانستان در دوران طالبان

سقوط اشرف غنی در افعانستان و روی کار آمدن طالبان، همه چیز را در معادلات بین‌المللی با افغانستان تغییر داد. شاید دشوارترین موضوع در وضعیت صادرات ایران به افغانستان در دوران طالبان «عدم وجود یک صدای واحد از سمت طالبان» باشد و فراز و فرودهای تقریباً بی‌نظم امکان تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی برای سرمایه‌گذاران را دشوارتر می‌کند. در واقع رویِ جهانِ سومی بسیار پررنگ در افغانستان دیده می‌شود.

طالبان، علتِ اصلی کاهش صادرات ایران به افغانستان

شفاف و روشن اگر بخواهیم موضوع را بررسی کنیم، باید بگوییم که صادراتِ ایران به افغانستان با رویِ کار آمدن طالبان، کاهش یافته است. از مرداد سال ۱۴۰۰ که طالبان قدرت را به دست گرفت تا زمان نگارش این یادداشت، حدود دو سال گذشته است و در این مدت حدود ۱ میلیارد دلار کاهش را تجربه کرده است. این کاهش را باید یک افت حدود ۴۰% بدانیم که بسیار قابل توجه است.

مانع اصلی صادرات به افغانستان چیست ؟

ایران تحریم است و صرافی‌های افغانستانی به شدت زیر نظر طالبان هستند و این شرایط را برای نقل و انتقال پول دشوار و بعضاً غیرممکن می‌سازد. در بهترین شرایط در سال ۱۴۰۲ می‌توانیم انتظار صادرات ۱٫۵ میلیارد دلاری را داشته باشیم که این عدد از سقف حدود ۳ میلیارد دلاری در سال ۱۳۹۷ بسیار کمتر است.

سید حسین سلیمی رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان در این‌باره در یکی از مصاحبه‌هایش نکاتی را گفته است که در ادامه آورده‌ایم:

«ایران تلاش زیادی کرده است تا میزان تجارت میان ایران و افغانستان به سال‌های پیش از تسلط طالبان بازگردد. یادآوری می‌کنم که تا ۵ الی ۶ ماه پس از استقرار طالبان، تجارت میان دو کشور کاملا متوقف بود و به‌تدریج مرزها گشوده شد. اکنون دولت درنظر دارد تا بازارچه‌‌‌‌‌‌‌های مرزی مشترک با افغانستان نظیر بازارچه دوغارون را فعال کند. تعیین سقف ۴۰۰ دلار برای تجارت مرزنشینان بدون تشریفات گمرکی که در سال‌گذشته صورت‌گرفت، در این زمینه بسیار موثر بوده و به افزایش ارقام صادراتی کمک کرده‌است. یکی از اقلام مهم صادراتی به افغانستان سوخت بود که پس از رویدادهای سیاسی این کشور متوقف شد. افغانستان نیز در این مدت از کشورهایی نظیر ترکمنستان و تاجیکستان سوخت مورد‌نیاز خود را تامین کرده‌است.»

ترانزیت از ایران به افغانستان

افغانستان به آب‌های آزاد دسترسی ندارد ! بندر چابهار یکی از بهترین فرصت‌ها برای ترانزیت کالاهای غیرایرانی از مسیر ایران به افغانستان است. پرواضح است که منظور از کالاهای غیرایرانی، کالاهای چینی است که بیشترین سهم را دارد. اگر شما برای صادرات به افغانستان برنامه‌ریزی کرده‌اید حتماً مطلب «صادرات به افغانستان» را مطالعه کنید.

مشاوره صادرات به افغانستان

سرمایه‌گذاری افغانی‌ها در ایران

افزایش میزان سرمایه‌گذاری افغانستانی‌ها در ایران با توجه به بخش‌نامه اخیر دولت ایران درباره اعطای اقامت پنج ساله در صورت ورود ۹۰ هزار یورو سرمایه به ایران یکی از نکات قابل توجه است. به دلیل شرایط ناامن حاکم بر افغانستان و از طرفی بخش‌نامه اخیر دولت ایران مبنی بر اعطای اقامت پنج ساله به افرادی که ۹۰ هزار یورو سرمایه به ایران بیاورند، شاهد افزایش تقاضا برای سرمایه‌گذاری از سوی افغانستانی‌ها در ایران هستیم. التبه این رقم خیلی زیاد نیست و اگر از افزایش دو یا سه برابری صحبت می‌شود منظور این است که اگر در گذشته ۱۰۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری می‌شد امروز به ۳۰۰ میلیون دلار رسیده است.

جمع‌بندی از صادرات ایران به افغانستان در دوران طالبان

واقعاً افغانستان نه اقتصاد بزرگ و جذابی برای ایران است و نه کشور توسعه‌یافته و قابل برنامه‌ریزی و هدفگذاری ! اما خب در شرایط تحریم و با توجه به نزدیکی افغانستان و شرایطی که دارد، قطعاً یکی از گزینه‌های تاجرها و بازرگان‌های ایرانی باید افغانستان باشد و ما تجارت به این کشور را با رعایت اصول احتیاطی و حقوقی قویّا پیشنهاد می‌کنیم.

منبع پیشنهادی: اتاق مشترک ایران و افغانستان