۳۴ مورد از مهمترین اصطلاحات بازرگانی

مهمترین اصطلاحات بازرگانی خارجی

اصطلاحات بازرگانی طیف گسترده ای از واژگان را در برمی‌گیرند که یک بازرگان کارکشته باید به از آن ها آگاهی کامل داشته باشد. این اصطلاحات در جهان دارای تعاریف مشخصی بوده و به صورت یک قاعده بین‌المللی مورد قبول تمام سازمان هاست و در تمام فرایندهای تجاری باید به آنها توجه کرد.

قدمت تجارت و بازرگانی به اندازه پیدایش انسان است و در آینده نیز تا انسان ها هستند همچنان وجود خواهد داشت. هر چند روش ها و فرایندهای انجام این کار به مرور زمان دچار تغییر و تحول شده، اما داد و ستد کالا همواره یکی از مهم‌ترین نیازهای بشر بوده و در آینده نیز ادامه خواهد داشت.

اصطلاحات بازرگانی خارجی و اهمیت آشنایی با آن ها

با این وجود، انجام این کار مستلزم داشتن مهارت در برخی حوزه‌ها و مسائل بوده که یکی از مهم‌ترین آنها تسلط بر اصطلاحات بازرگانی خارجی است. اصطلاحات بازرگانی مهم در بازرگانی خارجی، واژگانی هستند که به صورت متفق‌القول مورد قبول تمام کشورها، تجار و بازرگانان جهان است.

این واژگان هر کدام دارای بار معنایی خاصی در بازرگانی خارجی بوده و تسلط بر آنها بر تمام فعالان این حوزه ضروری است. اهمیت اصطلاحات تجارت بین‌الملل به این علت است که هم در مکاتبات تجاری و هم در مذاکرات بازرگانی با طرف‌های خارجی اهمیت خواهد داشت. بنابراین عدم تسلط بر آنها، بازرگانان را به دردسر خواهد انداخت. ما در این مقاله تلاش می‌کنیم تا به ۳۴ مورد از مهم‌ترین این اصطلاحات اشاره و آنها را تعریف کنیم.

1. اظهارگمرکی (Custom Declaration): هرگونه اظهار یا عملی به هر شکل که مورد قبول یا تجویز گمرک باشد و اطلاعات یا جزییات مورد نیاز گمرک را ارائه دهد.
2. فرم اظهارنامه (Declaration form): فرم پیش نویس اظهارنامه است که توسط گمرک تهیه و در اختیار تاجر یا نماینده او قرار داده می شود. تاجر یا نماینده او مشخصات کالایی را که برای ترخیص در گمرک موجود است را در این فرم نوشته و اظهار می کند.
3. انجمن‌های سراسری حمل‌ونقل (International Transport Companies Association of Iran): تجمع صنفی با نام “سندیکا” فعالیت خود را شروع کرد و در تاریخ ۲۹/۶/۱۳۵۲ به عضویت سازمان جهانی فیاتا پذیرفته شد و به موجب اساسنامه، وظیفه هماهنگی و ارتقاء وضعیت و کیفیت کار اعضاء و در عین حال، وظیفه توزیع کارنه تیر را بر عهده داشت.
4. بارنامه (Bill of loading): بارنامه به عنوان سند حمل و مالکیت کالاست و ممکن است. به عنوان قرارداد حمل و رسید کالا نیز تلقی گردیده و قابل معامله (negotiable) و ظهرنویسی باشد.
5. فیاتا (FIATA(International Federation of Freight Forwarders Associations)): فیاتا، یک سازمان غیر دولتی است و نماینده صنعتی قلمداد می‌شود که حدودا از ۴۰۰۰۰ شرکت لجستیکی و بارفرابری (فورواردری) که به عنوان معماران حمل و نقل می‌باشند و حدود هشت تا ده میلیون نفر در استخدام آنها در ۱۵۰ کشور مختلف ایجاد شده‌است. فیاتا بزرگترین سازمان غیر دولتی (NGO) در زمینه حمل ونقل می‌باشد. این سازمان در تمام دنیا نفوذ دارد.
6. بسته بندی (Packaging): عبارت است از تمامی اقلام و مواد به همان صورتی که وارد می شوند، برای بسته بندی ، چیدن و جدا کردن کالاها استفاده شده می شوند، به جز موادی مانند پوشال، کاغذ، پشم شیشه، تراشه و غیره که به صورت فله برای بسته بندی وارد می شوند. محفظه ها و بارچین ها نیز مستثنی هستند.
7. بیجک (Exit Permission): سندی است که توسط انباردار برای صاحب کالا و یا نماینده قانونی وی، پس از ترخیص کالا و رؤیت پروانه سبز گمرکی، صادر می گردد.
8. بیمه نامه (Insurance Policy): سندی است که توسط شرکت بیمه به درخواست بیمه گذار برای پوشش خطراتی که مورد نظر است، در مقابل پرداخن حق بیمه ، صادر می شود.
   بیمه باربری از لحاظ مختصات کالای بیمه شده، متضمن شرح کالا، ارزش کالا طبق اسناد، پوشش بیمه ای مطابق با آنچه در اعتبار پیش بینی شده، تاریخ بیمه نامه های همزمان یا قبل از تاریخ حمل می باشد، یعنی تصریح به اینکه از تاریخ حمل قابل اجراست.
9. پروانه تردد (Permit Traffic): پروانه تردد، برگه‌ای است که توسط سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای برابر قانون تردد وسایط نقلیه خارجی از قلمرو جمهوری اسلامی ایران صادر می‌شود و مشخصات عملیات حمل‌ونقل و وسایل نقلیه خارجی، اعم از نام مرز ورودی و خروجی، طول و مسیر تردد، زمان سفر و مدت زمان مجاز رانندگی برای هر راننده و … وسیله نقلیه خارجی را تعیین می‌کند.
10. پروانه صادراتی (Export Permission): سندی است که توسط گمرک صادر می شود. صدور این سند به معنای آن است که عملیات ارزیابی به اتمام رسیده و صاحب کالا با گمرک تسویه حساب نموده و می تواند مقدمات خروج کالای خود را از گمرک فراهم نماید.
11. پیش فاکتور یا پرفورما (Performa Invoice): سیاهه خریدی است که متضمن اعلام شرایط از طرف فروشنده، درخصوص کالای مورد سفارش، شماره قرارداد، تاریخ قرارداد، شماره سفارش خریدار، مشخصات حمل، مشخصات و جزئیات کالا، بسته بندی، شرایط پرداخت، مشخصات بانک فروشنده و خریدار، تاریخ حمل، تعیین و معرفی مرسسه بازرسی جهت اطلاع خریدار، راجع به تعرفه گمرکی ،مدت اعتبار از تاریخ ثبت سفارش و نظایر آن می باشد.
12. ترخیص گمرکی (Custom Clearance): انجام تشریفات گمرکی لازم که اجازه می دهد کالا برای مصرف داخلی وارد، صادر یا تحت رویه های گمرکی دیگر قرار گیرد.
13. راهمنامه زمینی (Convention on the Contract for the International Carriage of good by Road (CMR)): سندی است غیرقابل انتقال که حمل کننده با صدور آن متعهد می گردد در قبال کرایه ، محموله یک وسیله نقلیه را از مبداء تا مقصد ، حمل و تحویل گیرنده نماید. راهنامه کامیون سندى است که فقط جهت حمل کالا با کامیون مورد استفاده قرار گرفته و مخصوص متصدیان حمل مى‌باشد. این سند تحت مقررات کنوانسیون CMR یا مقررات بین‌المللى حمل کالا از طریق جاده صادر مى‌گردد و حدود مسئولیت‌هاى متصدیان حمل و نقل جاده‌اى را مشخص مى‌نماید.
14. راهنامه هوایی (Airway Bill): این بارنامه در ۱۲ نسخه صادر می شود که ۳ نسخه آن اصلی و مابقی برای قسمتهای داخلی شرکت هواپیمایی مورد استفاده قرارمی گیرد.
15. سیستم آسیکودا (ASYCODA (Automated System for Customs Data)): سیستم پردازش خودکار اطلاعات گمرکی است که در ایران با نام طرح نگار (نظام گمرکی اطلاعات رایانه ای) شناخته می شود. این سیستم از جمله سیستم های مدرن نظارتی و کنترلی گمرک های جهان در بهینه سازی عملیات ترخیص کالا به حساب می آید .
16. فورواردر (Forwarder): شخص حقوقی (شرکت) است که قرارداد حمل سراسری با مشتری منعقد می نماید. شرکتهایی که طرف قرارداد مستقیم با مشتری قرار می گیرند فورواردر محسوب می شوند.
17. کارنه تیر (Carnet TIR): دفترچه ای است که بر اساس توافق انجام شده بین کشورهای عضو کنوانسیون بین المللی گمرکی مربوط به حمل و نقل کالا در جاده ها تنظیم شده است.
    این دفترچه در کشور مبدأ حمل صادر می شود و یک سند ترانزیتی بین المللی کالا از راه زمینی و به موجب آن کالا از کشورهای بین راه تا مقصد تحت شرایط و ضوابط بدون انجام تشریفات و صدور سند گمرکی به طور ترانزیت عبور می کند.
    کالاهایی که به صحابت کارنه تیر حمل و نقل می شوند نیازی به انجام تشریفات ترانزیت و بازدید وکنترل کالا در مرز ورودی و خروجی در هر کشور نخواهند داشت.
18. حمل یکسره (Through Transport): حمل یکسره عبارت است از انتقال کالای گمرک نشده از گمرک مرز ورودی به گمرک مقصد بارنامه حمل، در داخل کشور بدون تخلیه از وسیله حمل، تشریفات حمل یکسره غیر قطعی است .
19. کوتاژ (Cottage): عملیات ثبت اظهارنامه‌ها در دفاتر گمرکی
20. اسناد مثبته گمرکی (Positive customs documents): اسناد مثبته گمرکی به طور کلی اسنادی هستند که موید ورود کالا به ترتیب مجاز به کشور، انجام تشریفات قطعی گمرکی در خصوص آنها و ترخیص از گمرک با صدور سند و پرداخت کلیه وجوهی که به ورود قطعی کالا تعلق می گیرد، است.
21. اسناد نادرست (Incorrect documentation): منظور از اسناد نادرست، اسناد یا سیاهه هایی است که در آن خصوصیات کالا صحیح و مختصرا ذکر نشده است و صاحب کالا از عدم تصریح خصوصیات به زبان دولت اقدام و کالای دیگری را با حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض کمتر اظهار کرده باشد.
22. کابوتاژ (Cabotage): عبارت است از حمل کالا از یک بندر کشور به بندر دیگر و همچنین از یک گمرک به گمرک دیگر که از راه کشور هم جوار صورت می گیرد. برای کابوتاژ تشریفات گمرکی لازم است و دو نوع اظهارنامه دارد که یکی هنگام خروج کالا از بندر یا مرز تنظیم می شود و یکی هم هنگام ورود به گمرک مرز یا بندر.
23. درابک (Drabak): عبارت است از مبلغ حقوق و عوارض ورودی که به موجب روش درابک مسترد می شود.
24. دامپینگ (Dumping): عبارت است از عرضه کالا با قیمتی کمتر از هزینه نهایی تولید آن یا با استفاده از سوبسیدهای غیر عادی در یک بازار خارجی.
25. استافینگ (stuffing): در این فعالیت، بار از درون کانتینر تخلیه شده و Stuffing یعنی بار دوباره داخل کانتینر پر شده که توسط دستگاه های مجهز و نیروهای متخصص در پایانه های کانتینری و غیر کانتینری و انبارها انجام می‌شود.
26. استریپ (strip): به تخلیه کالا از کانتینر و انتقال به کامیون است که معمولا توسط لیفتراک انجام می‌گیرد.
27. کنوانسیون نایروبی (Nairobi Convention): اصطلاحی است که عموما در ارتباط با کنوانسیون بین المللی همکاری متقابل اداری به منظور پیش گیری تجسس و کیفر تخلفات گمرکی به کار برده می شود.
28. کنوانسیون ا.ت.ا (ATA Convention): اصطلاحی است که عموما در ارتباط با کنوانسیون گمرکی در هر بار ا .ت .ا برای ورود موقت کالا به کار برده می شود.
29. کنوانسیون کیوتر (The Qutter Convention): اصطلاحی است که عموما در ارتباط با کنوانسیون بین المللی برای ساده کردن و هماهنگ کردن روش های گمرکی به کار برده می شود.
30. مانیفست (Manifesto): فهرست محمولات یک کشتی، یک قطار یا یک کاروان از کامیون هایی را می گویند که بیشتر از یک بارنامه دارند و می توان آن را فهرست کل کالا خواند که حاوی ریز کلیه برنامه های مربوط به محموله است.
    این فهرست کل زمانی عرضه می شود که محموله تجاری به گمرک مقصد می رسد.
31. کارگومانیفست (Cargo Manifesto): فهرستی از کالاهای تشکیل دهنده محموله بار که در یک وسیله حمل و نقل یا در یک واحد حمل و نقل حمل می شوند.
    مانیفست محموله بار که به این ترتیب حاوی مشخصات بازرگانی مربوط به کالاها از قبیل شماره های اسناد حمل، نام صادرکننده و گیرنده کالا، علامت و شماره تعداد و نوع بسته بندی، مقدار و شرح کالا باشد و ممکن است به جای اظهارنامه محوله بار به کار رود.
32. کارنه دو پاساژ (Carne Two Passages): کارنه دو پاساژ در حقیقت گذرنامه وسیله حمل و نقل جاده ای است که به عنوان ورود موقت به کشور یا کشورهایی مسافرت می کند، ممکن است برای حمل کالا اشخاص یا به عنوان اتومبیل سواری برای گردش یا انجام امری که در نظر است موقتا برای ورود به کشوری از آن استفاده شود.
33. کارنه ا.ت.ا (Karna ATA): مدرک ورود موقت بین المللی است که اگر شخص یا شرکتی کالایی به صورت ورود موقت برای شرکت در نمایشگاه ها یا تاسیس نمایشگاه وارد نکند و یا نمونه هایی برای ارائه به مشتریان وارد کند، به موجب این مدرک نیازی به انجام تشریفات گمرکی مربوط به ورود موقت نخواهد داشت .
34. ترانشیب (Transcendence): عبارتست از روش گمرکی که به موجب آن کالاها تحت نظارت گمرک از یک وسیله حمل و نقل ورودی به یک وسیله حمل ونقل خروجی (صدور) در حوزه یک دفتر گمرکی که آن دفتر در عین حال دفتر گمرکی توام برای ورود و صدور است، انتقال داده می شود.